พระเกี้ยว เครื่องประดับศีรษะในงานพิธีโสกันต์

ตามความเชื่อแต่โบราณ เด็กไทยจะไว้ “จุก” กัน โดยการไว้ผมที่กลางกระหม่อมให้ยาว แล้วมุ่นเป็นมวยไว้ ด้วยเชื่อว่าเป็นที่อยู่ของขวัญ เมื่อเด็กล่วงถึงวัยเจริญพันธุ์ นั่นคือ เด็กหญิงมีประจำเดือน ส่วนเด็กชายเริ่มเป็นหนุ่ม จึงจัดให้มีพิธีเปลี่ยนผ่าน (Rite of Passage) เพื่อเตือนใจให้เด็กน้อยระลึกไว้ว่าตนกำลังก้าวย่างเข้าสู่วัยผู้ใหญ่แล้ว พร้อมเติบโตมีครอบครัวต่อไป เรียกพิธีนี้ว่าพิธี “โกนจุก” หรือถ้าเป็นเจ้านายในวังก็จะเรียกพระราชพิธี “โสกันต์”
งานโสกันต์เป็นงานอย่างยิ่งใหญ่ เจ้าฟ้าจะทรงชุดจัดเต็ม ทรงพระนวม (นวมคอ) ประดับด้วยถนิมพิมพาภรณ์มาอย่างแน่นและหนัก ส่วนที่พระเมาฬี (จุก) นั้น ทรง “พระเกี้ยวยอด”
พระรูปข้างบนคือเจ้าฟ้าวไลยอลงกรณ์ ขณะร่วมพิธีโสกันต์ในปีพ.ศ. 2439 สมัยปลาย รัชกาลที่ 5 ด้วยเป็นเจ้านายระดับเจ้าฟ้า ตามฐานานุศักดิ์จึงได้ทรงพระเกี้ยวยอด