วันพุธห้ามตัด…วันพฤหัสห้ามถอน!

ในสังคมไทยมีหลากหลายความเชื่อที่เกี่ยวข้องกับวันเวลา มีการห้ามทำกิจกรรมต่างๆ ซึ่งเป็นความเชื่อที่สืบทอดกันมาแต่โบราณ และคงหลงเหลืออยู่จนถึงปัจจุบัน ถึงแม้ว่าอาจจะมิได้เคร่งครัดเช่นในอดีตและยังคงเหลือเค้าให้ได้เห็นในสังคม อาทิ ความเชื่อที่ว่า “วันพุธห้ามตัด วันพฤหัสห้ามถอน” ก็เป็นอีกหนึ่งความเชื่อเรื่องวันต้องห้ามที่เรามักได้ยินเสมอๆ

ความเชื่อที่ว่า “วันพุธห้ามตัด” นั้น สืบเนื่องจากคนโบราณเชื่อถือว่า วันพุธเป็นวันแห่งความเจริญงอกงาม การเติบโต และวิวัฒนาการ วันพุธจึงถูกห้ามมิให้ ตัดผม และตัดไม้ หรือตัดสิ่งต่างๆ ในวันนี้ ทั้งยังเชื่อว่าการตัดผมในวันพุธนั้นจะทำให้ผู้ตัดปัญญาทราม ซึ่งอาจเป็นเหตุผลหนึ่งที่ทำให้ร้านตัดผมนิยมหยุดให้บริการในวันพุธ

นอกจากนี้ ในสมัยก่อนสถาบันพระมหากษัตริย์กับประชาชนมีช่องว่างมาก สืบเนื่องมาจากระบอบการปกครองสมบูรณาญาสิทธิราชย์ พระมหากษัตริย์มีสถานะเป็นกึ่งสมมุติเทพ ทำให้การสิ่งใด หรือธรรมเนียมใดที่ในวังหลวงประพฤติปฏิบัติ ประชาชนทั่วไปจะไม่ทำตีเสมอ เมื่อพระเจ้าแผ่นจะทรงตัดผมหรือตัดเล็บรับสั่งให้ช่างที่มีความรู้ความสามารถเข้ามาในวัง โดยวันที่พระองค์ทรงเลือก คือ วันพุธ ดังนั้น ในวันดังกล่าว ช่างตัดผมหรือช่างทำเล็บจะเตรียมตัวเพื่อเข้าไปถวายการรับใช้ในวัง ทั้งนี้ ประชาชนทั่วไปเห็นเป็นสิ่งไม่ควรที่ตนทำตัวเสมอเจ้า จึงไม่นิยมตัดผมในวันพุธกัน และถือเป็นธรรมเนียมว่าไม่ควรตัดผมในวันพุธด้วย

ส่วนความเชื่อว่า “วันพฤหัสห้ามถอน” นั้น ก็มีเหตุเกิดจากความเชื่อถือว่า วันพฤหัสบดีเป็นวันครู เป็นวันที่นิยมเรียนวิชา ทำให้มีความเจริญก้าวหน้า รุ่งเรือง ดังนั้นไม่ควรถอนหรือโค่นทำลายสิ่งใดๆ ก็ตาม และในวันพฤหัสนี้ทางโบราณยังห้ามเรื่องการแต่งงานอีกด้วย เพราะวันนี้คือ “วันครู” ดังนั้นไม่ควรกระทำการดังกล่าวในวันนี้เพราะถือว่าไม่เคารพนับถือครูบาอาจารย์ ซึ่งสัมพันธ์กับมุมมองในทางโหราศาสตร์ที่เชื่อว่า วันพฤหัสบดีเป็นวันที่ให้คุณทางความเจริญ ความรุ่งเรือง เพิ่มพูนทางทรัพย์สิน เงินทอง ความมั่นคง จึงไม่ควรถอนอะไรทั้งสิ้นโดยเฉพาะอย่างยิ่งการถอนรากถอนโคน จึงเชื่อกันว่าไม่ควรถอนหญ้า ถอนผม ถอนเกล้า ถอนต้นไม้ ถอนเสาเรือน หรือถอดถอนสิ่งสำคัญต่างๆ หรือถอนรื้อสิ่งใดทั้งสิ้น

แม้ความเชื่อเหล่านี้ค่อยๆ ลดความสำคัญและอาจยกเลิกหมดไปตามยุคสมัย ได้ หากแต่สิ่งที่แฝงมากับความเชื่อเหล่านี้ มีความสำคัญยิ่งไปกว่านั้นก็คือ ความต้องการให้คนในสังคมสามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างมีระเบียบแบบแผนด้วยความสามัคคีเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน เช่นเดียวกับการใช้จารีตประเพณีท้องถิ่นนั่นเอง อาจกล่าวได้ว่า การตัดผมวันพุธ หรือการถอนต้นไม้วันพฤหัสบดีก็ย่อมไม่มีผลกระทบต่อชีวิตของเราเท่ากับการประพฤติชั่ว ผิดศีลธรรมและกฎหมาย